Tekst i zdjęcia prof. dr hab. Gabriel Łabanowski

EMULPAR

940 EC

,

Wczesną wiosną

W produkcji szkółkarskiej drzew i krzewów liściastych i iglastych znajduje się bogaty i zróżnicowany asortyment roślin, co sprzyja zasiedlaniu i rozwojowi wielu szkodników należących do roztoczy i owadów. W znaczny sposób można je ograniczyć lub zupełnie wyeliminować niszcząc stadia zimujące poprzez opryskanie roślin środkiem Emulpar’ 940 EC i tym samym nie dopuścić do ich rozwoju w okresie wegetacji.

W tym miejscu przekazujemy informacje o możliwości niszczenia stadiów zimujących szkodników, które w okresie wegetacji wyrządzają duże szkody.

Przędziorki – to niewielkie roztocza żerujące w okresie wegetacji na dolnej stronie liści, wynikiem ich działalności jest mozaikowate przebarwienie liści (fot. 1). Na drzewach i krzewach liściastych (jabłonie, śliwy, jarzęby, olsze, wiązy) zimuje w stadium jaja przędziorek owocowiec (Panonychus ulmi) (fot. 2). W stadium jaja zimuje również przędziorek bukszpanowiec (Eurytetranychus buxi) i przędziorek wierzbowiec (Schizotetranychus schizopus). Na roślinach iglastych: cyprysikach, jałowcach, sosnach, żywotnikach, a zwłaszcza świerkach karłowych dużym zagrożeniem jest przędziorek sosnowiec (Oligonychus ununquis). Zimuje on w stadium jaja (fot. 3), które skutecznie niszczy Emulpar’ 940 EC i tym samym nie dochodzi wiosną do wylęgu larw, które żerując powodują mozaikowate przebarwienie, brązowienie i opadanie igieł, na skutek czego krzewy tracą dekoracyjny wygląd (fot. 4).

Szpeciele – na klonach, w szczelinach kory klonu srebrzystego pod postacią samicy zimuje brodawkowiec klonowy (Vasates quadripedes), a na olszy szarej kolbowiec olszowy (Eriophyes laevis). Zniszczenie zimujących samic zapobiega tworzeniu się na liściach w sezonie wegetacji licznych wyrośli powodowanych przez szpeciele (fot. 5).

Tarczniki – na igłach sosen zimują larwy II stadium sośniczka gruszkowatego (Anamaspis loewi) (fot. 6), a na igłach świerków larwy tarcznika jodłowca (Nuculaspis abietis). Nie zwalczane larwy są przyczyną żółknięcia igieł w okresie wegetacji.

Miseczniki – na świerkach jest to świerkowiec większy (Physokremes piceae), który zimuje w stadium larw na igłach (fot. 7), a dojrzewające wiosną samice są przyczyną brązowienia igieł i zamierania pędów (fot. 8), a w wielu przypadkach całych drzew. Na różnych gatunkach i odmianach cisów dość często spotykany jest misecznik cisowiec (Parthenolecanium pomeranicum). Intensywne żerowanie larw po przezimowaniu prowadzi do żółknięcia i opadania igieł, a obfite wydalanie spadzi podczas żerowania szkodnika przyczynia się do pokrycia krzewów czarnym nalotem sadzaków (fot. 9). Na żywotniku zachodnim przyczyną zamierania pędów jest intensywne żerowanie larw misecznika tujowca (Parthenolecanium fletcheri) po ich przezimowaniu. W II stadium larwy zimuje misecznik śliwowiec (Parthenolecanium corni) (fot. 10) na dereniu, glediczji, irgach, ogniku, robinii białej, śliwach, borówce wysokiej, agreście, porzeczkach a także misecznik leszczynowiec (Eulecanium tiliae) na kasztanowcach, leszczynie, lipach oraz przylepnica szklarniowa (Chlorpulvinaria floccifera) na ostrokrzewach.

Ochojniki – na modrzewiach groźnym szkodnikiem jest ochojnik świerkowo-modrzewiowy (Adelges laricis). W tym przypadku zimują także larwy ukryte przy podstawie pąków, które nie zwalczone są przyczyną kolankowatego załamywania się igieł wiosną (fot. 11) oraz pokrycia igieł białą, wełnistą wydzieliną w lecie (fot. 12). Na sosnach zimują larwy I stadium ochojnika sosnowego (Pineus pini), ochojnika wejmutkowego (Pineus strobi) i ochojnika limbowego (Pineus cembrae). Na daglezjach zimują larwy przybyszki daglezjowej (Gilletteella cooleyi), które pod koniec kwietnia przekształcają się w samice, a te rodzą liczne larwy. Intensywne żerowanie larw przyczynia się do skręcania i przebarwiania się igieł (fot. 13). Na różnych gatunkach jodeł zimują larwy II stadium ochojnika jodłowego (Aphrastasia pectinata), które żerując wiosną zniekształcają młode igły. W zagłębieniach kory pni i konarów różnych gatunków jodeł zimują larwy II stadium obiałki korowej (Dreyfusia piceae). W wyniku ich żerowania kora pęka i odłupuje się, a z czasem drzewa zamierają. Na świerkach przy podstawie pąków zimują larwy ochojnika świerkowego zielonego (Sacchiphantes viridis), ochojnika świerkowca (Sacchiphantes abietis), ochojnika świerkowo-sosnowego (Pineus orientalis), które żerując wiosną tworzą na pędach różnego kształtu i zabarwienia szyszkowate galasy (fot. 14). Liczne galasy na pędach są przyczyną ich zamierania. Na zagrożonych drzewach i krzewach ozdobnych wymienione wyżej stadia zimujące szkodników można znacznie ograniczać lub wyeliminować opryskując rośliny środkiem Emulpar’ 940 EC w stężeniu 0,9-1,2%, czyli 0,9-1,2 l na 100 l wody. W okresie spoczynkowym należy dokładnie opryskać rośliny, by ciecz pokryła zarówno całe pędy, igły czy liście u roślin zimozielonych i tym samym zniszczyła zimujące stadia szkodników.

W okresie wegetacji roślin

Produkcja roślin ozdobnych w szkółkach obejmuje drzewa, krzewy i byliny uprawiane w pojemnikach, jak i nasadzenia w polu. Wszystkie rośliny ze względu na kilkuletni okres uprawy narażone są na zasiedlanie przez szkodliwe roztocza i owady. Ważnym okresem zwalczania stadiów zimujących szkodników jest okres spoczynku roślin. W przypadku pominięcia tego zabiegu istnieje konieczność zwalczania roztoczy i owadów w okresie wegetacji w terminach pojawiania się stadiów rozwojowych najbardziej wrażliwych na działanie środka Emulpar’ 940 EC. Dla ustalenia optymalnego terminu zwalczania danego szkodnika konieczna jest regularna lustracja roślin, którą należy rozpocząć od połowy kwietnia i prowadzić do końca września. Wiosną, wraz z pękaniem pąków i rozwojem liści, opuszczają miejsca zimowania szpeciele i rozpoczynają żerowanie na dolnej stronie liści. Jest to najkorzystniejszy czas do zwalczania środkiem Emulpar’ 940 EC w stężeniu 1,2%. Do najbardziej groźnych szpecieli na krzewach liściastych należy zawijacz bzowy (Epitrimerus trilobus) (fot. 1), wzdymacz bukszpanowy (Eriophyes canestrini), pilśniowiec kalinowy (Eriophyes viburni), przebarwiacz lilakowy (Tetraspinus lentus), pordzewiacz migdałkowy (Diptacus giganthorhynchus), wzdymacz tawułowy (Phyllocoptes spiraeae) (fot. 6). Okres rozwoju liści pozwala również na zwalczanie groźnych szpecieli żerujących na drzewach liściastych, takich jak przebarwiacz bukowy (Rhyncaphytoptus fagacis), pordzewiacz grabowy (Tegonotus depressus), podskórnik gruszowy (Eriophyes pyri), pordzewiacz jabłoniowy (Aculus schlechtendali), rożkowiec jaworowy (Aceria macrorhynchus), rożkowiec lipowy (Eriophyes tiliae), przebarwiacz robiniowy (Aculus robiniae), pordzewiacz wiązowy (Tetra concava), pordzewiacz śliwowy (Aculus fockeui). Na krzewach iglastych – jałowcu rozesłanym i jałowcu chińskim – szkody wyrządza rozetkowiec jałowcowy (Trisetacus jumiperus). 

Fot. 4 Świerk karłowy uszkodzony przez przędziorka sosnowca

Fot. 5 Liście klonu srebrzystego uszkodzone przez brodawkowca klonowego

Fot. 3 Jaja zimowe przędziorka sosnowca

Fot. 2 Jaja zimowe przędziorka owocowca

Fot. 1 Liść jabłoni uszkodzony przez przędziorka

Fot. 10 Larwy zimowe misecznika śliwowca

Fot. 9 Pędy cisu silnie opanowane przez misecznika cisowca

Fot. 8 Świerk karłowy uszkodzony przez świerkowca większego

Fot. 7 Zimowe larwy świerkowca większego na igłach.

Fot. 6 Igły sosny z zimującymi larwami sośniczka gruszkowatego

Od końca kwietnia do połowy czerwca wylęgają się larwy przędziorka owocowca (Panonychus ulmi) na grabach, irgach, jabłoniach, jarzębach, olszach, wiązach, wierzbach oraz larwy przędziorka grabowca (Eotetranychus carpini) na dębach, grabach, olszach i w tym czasie skutecznie zwalcza je Emulpar’ 940 EC w stężeniu 1,2%. Wiosną, gdy temperatura jest wyższa niż 12°C i dzień dłuższy niż 14 godzin, miejsca zimowania opuszczają samice przędziorka chmielowca (Tetranychus urticae), które rozpoczynają żerowanie i składanie jaj na bzach, budlei, forsycjach, hortensjach, klonach, kolkwicji, krzewuszkach, magnoliach, pięciorniku, śnieguliczkach, świdośliwach, tawułach, złotokapie, żylistkach, a także przędziorek lipowiec (Eotetranychus tiliarum). Aby uniemożliwić rozwój przędziorka i uniknąć wyrządzanych przez niego szkód, należy krzewy i drzewa liściaste opryskać środkiem Emulpar’ 940 EC w stężeniu 1,2%. Zabieg należy wykonać zanim pojawi się oprzęd, który uniemożliwia dotarcie cieczy użytkowej do szkodnika (fot. 7). Na przełomie maja i czerwca wylęgają się larwy przędziorka sosnowca (Oligonychus ununguis) na cyprysikach, jałowcach, sosnach, świerkach i żywotnikach, jest to najkorzystniejszy czas do zastosowania środka Emulpar’ 940 EC w stężeniu 1,2%. W maju, zazwyczaj po kwitnieniu jabłoni, wylęgają się z jaj zimujących pod tarczką samicy (fot. 8) larwy skorupika jabłoniowego (Lepidosaphes ulmi) na bukszpanie, irgach, jabłoniach, jesionach, lilakach, runiance a także dębie szypułkowym. Na sosnach na początku czerwca wylęgają się larwy skorupika szpilkowiaka (Insulaspis newsteadii). Larwy skorupików skutecznie zwalcza Emulpar’ 940 EC w stężeniu 0,9%. Na wielu drzewach i krzewach liściastych, między innymi na głogach, gruszach, irgach, jabłoniach, jarzębach, ogniku, w kwietniu wylęgają się z jaj zimowych larwy mszycy jabłoniowej (Aphis pomi) (fot. 10), zaś na bzach – mszycy bzowej (Aphis sambuci) (fot. 9), na budlei, jaśminowcach, trzmielinach - mszycy burakowej (Aphis fabae), na kalinach – mszycy kalinowej (Aphis viburni), na brzozach – zdobniczki brzozowej (Callipterinella tuberculata), na bukach – zdobniczki bukowej (Phyllaphis fagi), na dębach – zrostka dębowego (Thelaxes dryophila), na głogach – mszycy głogowo-marchwianej (Dysaphis crataegi), na jesionach – bawełnicy jesionowo- -jodłowej (Priciphilus bumeliae), na dereniach – zrostka świdwowo-zbożowego (Anoecia corni), na lipach zdobniczki lipowej (Eucallipterus tiliae), na karaganie i robiniach – mszycy lucernowo-grochodrzewowej (Aphis craccivora), na wiązach – bawełnicy wiązowo-turzycowej (Colopha compressa), bawełnicy wiązowo-porzeczkowej (Eriosoma ulmi) i bawełnicy wiązowo-zbożowej (Tetraneura ulmi), na wierzbach – mszycy wierzbowej pospolitej (Aphis farinosa), zaś na wiśniach – mszycy wiśniowej (Myzus cerasi).

Na roślinach iglastych od początku maja z jaj zimowych wylęgają się larwy miodownicy żywotnikowej (Cinara cupressi) (fot. 3), na cyprysikach i jałowcach oraz miodownicy dwubarwnej (Cinara brauni), na sosnach i zrostka świerkowego (Mindarus obliquus) na świerku białym. Larwy mszyc szybko giną po zastosowaniu środka Emulpar’ 940 EC w stężeniu 0,9%. Na różach, szczególnie pnących, a także jarzębach Fot. 9 Kolonia mszycy bzowej Fot. 10 Mszyca jabłoniowa na irdze w maju wylęgają się larwy skoczka różanego (Edwardsiana rosae), które intensywnie żerują powodują mozaikowate bielenie górnej strony liści (fot 12). Podobne uszkodzenia liści wiązów są wynikiem żerowania skoczka wiązaka (Kyboasca bipunctata). Na jesionach w maju wylęgają się z jaj zimowych larwy ulotki jesionówki (Psyllopsis fraxini), które intensywnie żerują na rozwijających się liściach, powodując zawijanie i czerwienienie się ich brzegów. Na bukszpanach pojawiają się larwy miodówki bukszpanowej (Spanioneura buxi) (fot. 11), pod wpływem jej żerowania liście zawijają się w formie kapuścianych główek. Zarówno larwy skoczków, jak i miodówek znikają po zastosowaniu środka Emulpar’ 940 EC w stężeniu 0,9%. W lecie, pod koniec czerwca i na początku lipca rozpoczyna się wychodzenie larw spod ciała samic misecznika śliwowca (Parthenolecanium corni) na bukszpanie, karaganie, robinii, śnieguliczkach, a także wylęgają się z jaj larwy przylepnicy szklarniowej (Chlorpulvinaria floccifera) na ostrokrzewach (fot. 5), misecznika leszczynowca (Eulecanium tiliae) na dębach, lipach, kasztanowcu białym. Przełom czerwca i lipca jest również optymalnym terminem zwalczania larw misecznika cisowca (Parthenolecanium pomeranicum) na cisach (fot. 2) i tarcznika jałowcowca (Carulaspis juniperi) na jałowcach (fot. 4). Od połowy lipca pojawiają się larwy świerkowca większego (Physokermes piceae). Larwy wszystkich wymienionych czerwców są skutecznie niszczone przez środek Emulpar’ 940 EC w stężeniu 0,9%. Jednak ze względu na rozciągnięty czas pojawiania się larw, zabieg należy po 2 tygodniach powtórzyć. Na górnej stronie liści ligustrów i lilaków srebrzyste plamy, a czasem bielenie liści są wynikiem żerowania osobników dorosłych i larw wciornastka lipowca (Dendrothrips ornatus). W kwietniu samice opuszczają miejsca zimowania i wraz z rozwojem liści rozpoczynają żerowanie, a następnie składanie jaj, z których wylęgają się larwy, które są najliczniejsze w czerwcu i sierpniu. Zarówno samice jak i larwy w momencie pojawienia się należy zniszczyć środkiem Emulpar’ 940 EC w stężeniu 0,9%.

Fot. 2 Larwy i samice misecznika cisowca

Fot. 4 Larwy tarcznika jałowcowca

Fot 3. Kolonia miodownicy żywotnikowej

Fot. 8 Jaja zimujące pod tarczką samicy

Fot. 9 Kolonia mszycy bzowej

Fot. 10 Mszyca jabłoniowa na irdze

Fot. 7 Oprzęd przędziorka chmielowca

Fot. 6 Objawy żerowania wzdymacza tawułowego

Fot.1 Objawy żerowania zawijacza bzowego

Fot. 5 Przylepnica szklarniowa na ostrokrzewie

Fot. 11 Larwa miodówki bukszpanowej

Fot. 12 Objawy żerowania skoczka różanego

Producent PPH ADW Sp. z o.o. ul. Zbożowa 2, 43-175 Wyry

www.ADW.com.pl emulpar@adw.com.pl adw@adw.com.pl Tel. 32 218 71 85